ข้อคิดดี ๆ สู่การประสบความสำเร็จในชีวิต

ข้อแนะนำเพื่อให้การประเมินผล ยุติธรรม ปราศจากอคติมากที่สุด หัวหน้างานควรดำเนินการ ดังนี้

ยึดมั่นศักดิ์ศรี “หัวหน้า” ต้องตระหนักและเห็นคุณค่าของตำแหน่งที่ผู้บริหารให้ความไว้วางใจ มอบหมายให้เราทำ การเป็นหัวหน้าเป็นเหมือนสิทธิพิเศษ ดังนั้น เราจึงจำเป็นต้องปฏิบัติหน้าที่ให้ดีที่สุด สิ่งหนึ่งนั่นคือ การยึดมั่นในความยุติธรรม ไม่บิดเบือนด้วยอคติหรือความลำเอียงในใจ ในการประเมินต้องมีความเป็นธรรมต่อผู้ร่วมงานทุกคน แม้ว่า เมื่อประเมินแล้ว อาจทำให้บางคนไม่พอใจ หรือเราอาจไม่ต้องการให้เป็นบ้าง แต่ให้ภูมิใจว่าเราได้ทำหน้าที่อย่างดีที่สุดแล้ว

พิจารณาตามหลักฐาน ในการประเมิน เราต้องเอา “อคติ” วางไว้ แล้วพิจารณาในประเด็นต่าง ๆ เฉพาะที่เกี่ยวข้องกับงานที่ทำ โดยพิจารณาหลักฐานที่มีอยู่ให้มากที่สุด อาทิ

จัดทำมาตรฐานการประเมินที่ชัดเจน ในการประเมินพนักงานแต่ละคน ต้องมีเกณฑ์มาตรฐานที่ละเอียดและชัดเจนพอที่จะสามารถประเมินแต่ละบุคคลได้ และสามารถนำมาใช้เป็นหลักฐานอ้างอิงได้ เมื่อเราประเมินแล้ว ผู้บริหารระดับสูงสามารถพิสูจน์ความจริงได้

จัดทำตารางการประเมินผล หากไม่มีเกณฑ์มาตรฐานว่าจะต้องประเมินเรื่องใดบ้าง หรือมีแต่ไม่เหมาะสำหรับแต่ละบุคคล แนะนำว่าให้จัดทำตารางการประเมินผล โดยลงรายการว่าต้องการประเมินเรื่องอะไรบ้าง และพยายามประเมินในแต่ละช่องให้ถูกต้องและตรงกับความจริงมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้

พิจารณาการประเมินผลที่ผ่าน ๆ มาของบุคคลนั้น เพื่อให้หัวหน้าประเมินโดยใช้ความรู้สึกส่วนตัวน้อยที่สุด สิ่งหนึ่งที่ทำได้ คือ เราอาจนำการประเมินผลในปีที่ผ่าน ๆ มาของบุคคลนั้นมาร่วมพิจารณาด้วย ซึ่งเขาอาจได้รับการประเมินจากหัวหน้าคนอื่น ๆ มาก่อน อันจะช่วยให้เห็นมุมมองที่แตกต่างจากเราได้

ถามผู้ร่วมงานคนอื่น ๆ เราอาจสร้างชุดคำถามขึ้นมาชุดหนึ่ง  และนำไปถามกับพนักงานคนอื่น ๆ โดยอ้อม เพื่อให้ช่วยประเมินคนนั้น อันอาจทำให้เราเห็นมุมมองความคิดที่แตกต่างจากเราเกี่ยวกับบุคคลนั้นได้

วิเคราะห์ – วิพากษ์ ความรู้สึกตนเอง พยายามอธิบายในรายละเอียดว่า เพราะเหตุใดเราจึงชอบ – ไม่ชอบพนักงานคนนี้ แจกแจงรายละเอียดออกมา แล้วนำมาพิจารณาว่าเหตุผลเหล่านั้น เกี่ยวข้องกับลักษณะงานที่เขารับผิดชอบหรือไม่ ส่งผลกระทบทางตรง ทางอ้อม ต่องานหรือไม่ ถ้าไม่ก็ตัดสิ่งนั้นออกไป ไม่ต้องนำมาใช้ในการประเมิน

แม้อคติสามารถเกิดขึ้นได้กับทุก ๆ คน แต่ในฐานะหัวหน้างาน จำเป็นต้องพัฒนาให้เป็นคนที่มี ‘ใจสูง’ เกินกว่าที่จะกล้าใช้อคตินั้นบิดเบือนความยุติธรรม หัวหน้างานที่ดีควรเรียนรู้ที่จะแยกแยะสาระความเป็นคนแต่ละคน ออกเป็นส่วน ๆ แล้วค่อยประเมินด้วยหลักฐานที่อ้างอิงได้ ผลลัพธ์ที่ตามมาคือ ความภาคภูมิใจในตนเอง เพราะสามารถดำรงคุณค่าและศักดิ์ศรีของการเป็นหัวหน้าไว้ได้ อีกทั้งย่อมมีส่วนสร้างความเจริญแก่องค์กรในระยะต่อไป

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com

หน้าที่ประการหนึ่งของหัวหน้างาน

หน้าที่ประการหนึ่งของหัวหน้างานที่ต้องปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ นั่นคือ การประเมินผลผู้ใต้บังคับบัญชาว่าแต่ละคนทำงานเป็นเช่นไร รับผิดชอบต่อหน้าที่ดีหรือไม่ ปฏิบัติตามกฎระเบียบขององค์กรได้ตามมาตรฐานเพียงใด เพื่อสรุปว่า แต่ละคนสมควรได้รับการขึ้นเงินเดือนเท่าไร ควรเลื่อนตำแหน่งหรือไม่ หรือควรย้ายแผนกไปทำงานประเภทอื่นดีกว่า หรือให้อยู่อย่างเดิม รับเงินเท่าเดิม เพราะประเมินแล้วได้ผลไม่น่าพึงพอใจ

ช่วงเวลาแห่งการประเมินผล อาจเป็นช่วงเวลาที่สะท้อนคุณภาพของหัวหน้างานจำนวนไม่น้อย..

             ประเมินแบบเกรงใจ หัวหน้างานบางรายไม่กล้าประเมินตามความเป็นจริง ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าลูกน้องบางคนทำงานไม่มีประสิทธิภาพ ผิดพลาดบ่อย เนื่องจากกลัวว่าจะเสียความสัมพันธ์ระหว่างกัน เกรงว่าลูกน้องจะไม่พอใจ และจะยิ่งไม่ให้ความร่วมมือในการทำงาน จึงต้องประเมินให้เท่าเทียมกัน ทั้งคนที่ทำงานดีและทำงานไม่ค่อยดี

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com

เป็นเพื่อนกิน เพื่อนเที่ยว…เฮฮาจนเสียงาน

หัวหน้างานประเภทนี้เป็นพวกไม่ชอบใช้อำนาจ แต่เห็นลูกน้อง-ทีมงานทุกคนเป็นเพื่อนไปหมด มุมหนึ่งเป็นสิ่งที่ดีเพราะช่วยสร้างความรู้สึกสนิทสนม เป็นกันเอง แต่จะไม่ดีเมื่อกลายสภาพเป็นเพื่อนกิน เพื่อนเที่ยวที่ต้องตั้งวงสังสรรค์หลังเลิกงานกันเป็นประจำ

ตัวหัวหน้าอาจตั้งตัวเป็น “หัวโจก” พากิน พาเที่ยว หลังเวลาเลิกงาน ซึ่งอาจทำให้เสียงานได้ เพราะกินดื่มเลี้ยงฉลองจนดึกดื่น ไม่ได้คิดว่าวันรุ่งขึ้นจะมาทำงานไหวหรือไม่ มาแล้วทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่ ส่งผลให้วันรุ่งขึ้นบางคนต้องลาหยุดงาน บางคนมาได้แต่ไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะที่หัวหน้าไม่กล้าว่ากล่าวตักเตือน เพราะตนเองก็อยู่ในสภาพที่ไม่แตกต่างกันนัก ทำให้ต่างคนต่างต้องช่วย ๆ กันแก้ตัวกับผู้บังคับบัญชาในระดับที่สูงขึ้นไป ว่าเหตุใดงานไม่เสร็จหรือไม่ได้คุณภาพตามที่พึงประสงค์

ทางที่ดีกว่าหัวหน้าควรทำหน้าที่ “นำ” ในทางที่ดีด้วย แม้อยู่นอกเวลาการทำงาน ควรคำนึงทั้งสวัสดิภาพของทีมงานและผลผลิตที่จะเกิดแก่องค์กร

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com

แสดงออกถึงการเห็นคุณค่าในความคิดของแต่ละคน

ลูกน้องหลายคนกลัวความผิดพลาดจะตกแก่ตน กลัวล้มเหลว กลัวเสียหน้า บางคนคิดว่าตนเองมีความสามารถไม่มากพอที่จะคิดได้ดีกว่าหัวหน้า หรือคนที่มีประสบการณ์มากกว่า จึงไม่กล้าที่จะเสนอความคิดเห็นที่แตกต่างจากหัวหน้าหรือคนหมู่มาก เพราะเกรงว่าเมื่อเสนออะไรออกไปคนอื่นจะรู้สึกขบขัน หรือมองว่ามีความคิดตื้น ๆ

ในความเป็นจริงแล้ว ผมคิดว่า คนทุกคนมีเสรีภาพและศักยภาพในการคิด ดังนั้น หัวหน้างานจึงมีภารกิจสำคัญในการเป็นตัวหลักคอยกระตุ้นให้คนกล้าคิดและตั้งใจใช้ความคิดอย่างเต็มที่ แม้ว่าบางครั้งความคิดนั้นจะแตกต่างหรือขัดแย้งกับหัวหน้าหรือคนส่วนใหญ่ก็ตาม และควรรับฟังด้วยดีเมื่อพนักงานได้คิดใคร่ครวญในข้อเสนอมาอย่างดี โดยนำข้อเสนอเหล่านั้นไปคิดทบทวนเพื่อหาข้อสรุปที่ดีที่สุดอีกครั้ง

ในกรณีที่ความคิดหรือข้อเสนอของพนักงานยังไม่ดีเพียงพอ แต่หัวหน้าสังเกตเห็นว่า พนักงานคนนั้นได้ใช้ความพยายามอย่างสุดกำลังความสามารถในการกลั่นกรองความคิดนั้น ๆ แล้ว หัวหน้าควรชมเชยในความพยายามของเขา จากนั้นค่อยชี้แจงถึงข้อบกพร่องด้วยเหตุด้วยผลให้พนักงานได้รับรู้ถึงจุดอ่อนเพื่อปรับปรุงข้อเสนอ และให้กำลังใจเขาในการคิดข้อเสนออื่น ๆ ต่อไป

หัวหน้าควรสร้างกลไกบางอย่างที่ทำให้พนักงานได้รับความสำเร็จทุกครั้งจากการมีส่วนร่วมในการเสนอความคิดเห็นที่เป็นประโยชน์ต่อการทำงาน ให้รางวัลคนที่พยายามคิด เช่น มอบรางวัลให้กับพนักงานที่เสนอความคิดสร้างสรรค์ในการพัฒนาระบบการทำงานอย่างหนึ่งอย่างใดให้ดีขึ้น และแนวคิดนั้นสามารถนำไปใช้ได้จริง สิ่งตอบแทนที่หัวหน้ามอบให้นั้นไม่จำเป็นต้องอยู่ในรูปของเงินทองหรือสิ่งของเท่านั้น แต่อาจอยู่ในรูปของการให้เกียรติ ยกย่อง และประกาศผลงานให้คนอื่นๆ ได้รับรู้และร่วมแสดงความยินดี

องค์กรจะเติบโตและพัฒนายาก หากคนรอบข้างหัวหน้างานมีแต่คนอย่าง Mr. Yes เพราะขาด“พลังทวีคูณ” ที่กลั่นและหลอมรวมจากมันสมองของพนักงานทุกคน อันเป็นพลังสำคัญขับเคลื่อนองค์กรภายใต้การเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของยุคนี้ ดังนั้น หัวหน้างานควรพยายามเต็มที่ในการกระตุ้นพนักงานทุกคนให้ปลดปล่อยศักยภาพทางความคิด ความรู้ ความสามารถ เพื่อสร้างประโยชน์ต่อทั้งตัวพนักงาน ต่อทีมงานและต่อทั้งองค์กร

Dr Kriengsak Chareonwongsak
Senior Fellow, Harvard Kennedy School , Harvard University
kriengsak@kriengsak.com, kriengsak.com, drdancando.com